دعای روز اول ماه رمضان۱ - متن دعا و ترجمه آناللهمَ اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ خداوندا ! روزه‌ام را در این ماه روزه روزه داران قرار ده و قیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ و شب زنده داری‌ام را شب زنده داری شب زنده داران ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ و بیدارم کن در آن از خواب بی خبران و هَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ و ببخش گناهم را در آن ای معبود جهانیان واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ. و از من درگذر ، ای در گذرنده از گنه‌کاران . ۲ - اقسام روزهاللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ خدایا روزه مرا روزه صائمین قرار بده ؛ صائمین چه کسانی هستند ؟ سه نوع روزه داریم ؛ ۱- روزه عام ۲- روزه خاص ۳- روزه خاص الخاص ۲.۱ - روزه عامهمان روزه‌ای است که عموم مردم می‌گیرند ؛ نمی‌خورند و نمی‌آشامند، ولی متأسفانه به نامحرم هم نگاه می‌کند ؛ گناه هم می‌کند ؛ حجابش را هم مراعات نمی‌کند . بنابراین روزه عام روزه‌ای هست که انسان تنها از اموری که روزه را باطل می‌کند خودداری می‌نماید.۲.۲ - روزه خاص: روزه‌ای است که روزه‌دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد ؛ چشمش را هم از معصیت می‌بندد ؛ سحر که روزه می‌گیرد نیت می‌کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی‌شنود ، زبانم غیبت نمی‌کند ، و ... این روزه خاص است.حدیث : عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ وَ عَدَّدَ أَشْیَاءَ غَیْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا یَکُونُ یَوْمُ صَوْمِکَ کَیَوْمِ فِطْرِکَ وقتی روزه می‌گیری باید گوش تو هم روزه باشد ( از گناهان مربوط به گوش مثل گوش دادن به غیبت و....)جداً پرهیز کنید، چشمت هم باید روزه باشد ، پوستت هم باید روزه باشد ؛ موی سرت هم باید روزه داشته باشد ؛ خانم‌ها باید حجابشان را رعایت کنند این نکته را باید توجه داشته باشیم که تعیین حدود حجاب بر عهده مرجع تقلید است نه رییس جمهور، رییس مجلس و یا هر مسئول دیگری، بانوان باید مرز حجاب خود را از مرجع تقلیدشان بپرسند مراجع تقلید اسلام‌شناس هستند و هرکسی نمی‌تواند خودش در مسایل دینی رای دهد. ۲.۳ - روزه خاص الخاصاین روزه، روزه‌ای هست که غیر از خدا هیچ چیز دیگری در دل روزه‌دار نباشد ؛ای یک دله صد دله ؛دل یک دله کن مهر دگران را ز دل خود یله کن اگر در ماه رمضان همه کارها برای خدا باشد ؛ روزه خاص الخاص تحقق می‌یابد و از این رو در دعا از خدا می‌خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ یعنی خداوندا روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده . ۲.۴ - روایات قابل توحه در این زمینهدر حدیثی گران‌قدر از پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) نیز داریم که فرمودند: ”اذاغتاب الصائم افطر یعنی ”هرگاه روزه دار غیبت کند روزه‌اش را خورده است”. و در حدیث دیگری می‌فرمایند: ”من اغتاب امرء مسلما بطل صومه ونقض وضوؤه ” یعنی ”هر که غیبت مسلمانی را نماید روزه و وضویش باطل می‌گردد. که از این دو حدیث گران‌بها در می‌یابیم که روزه فقط با گرسنگی و تشنگی کشیدن محقق نمی‌گردد و غیر از موارد ذکر شده در رساله عملیه که باعث ابطال روزه می‌گردد، عوامل دیگری چون غیبت نیز روزه فرد مسلمان را باطل می‌نماید و از این رو روزه واقعی روزه‌ای است که باید در آن تمام اعضا و جوارح انسان روزه دار باشد. به طوری که فرد روزه دار باید از تمام اعمال قبیح چون (غیبت، فحش و ناسزا، خشم و غضب، نگاه به نامحرم و...) دوری نماید. چنانچه امام صادق علیه‌السلام نیز در حدیثی چنین می‌فرمایند که: ”پدرم فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله از زنی روزه دار شنید که به کنیزش فحش می‌داد پس دستور داد طعامی حاضر نمودند و به آن زن فرمود: بخور، پاسخ داد: ای رسول خدا! من روزه‌ام، آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: ‘یف تکونین صائمه وقد سببت جاریتک؟ ان الصوم لیس من الطعام و الشراب و انما جعل الله ذلک حجابا عن سواهما من الفواحش من الفعل و القول یفطر الصائم ما اقل الصوام و اکثر الجواع” یعنی ”تو چه روزه داری که به کنیزت فحش دادی؟ به راستی که روزه، خودداری از خوردن و آشامیدن نمی‌باشد، فقط و فقط خداوند آن را (روزه را) به عنوان مانعی از سایر زشتی‌های گفتاری قرار داده است، زشتی‌هایی که روزه روزه دار را می‌شکند (باطل می‌کند) چقدر روزه داران (حقیقی) اندک و گرسنگان فراوانند” روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقرر فرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن از گناه می‌باشد، و روزه کامل‌تر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. ۳ - نگه داشتن فرودگاه ایمان برای نزول ملائکهباید دل‌های خود را برای خدا خالی کنیم، ملائکه شب احیاء فرود می‌آیند، ولی فرودگاه دلمان را پیدا نمی‌کنند؛ تعلقات به مال، زن، بچه و دنیا جایی برای نزول ملائکه باقی نگذاشته است دل اگر خالی باشد آن وقت « تنزل الملائکة و الروح » تحقق می‌یابد و اگر این گونه نباشد ملائکه در شب احیاء بر دل شما فرود نمی‌آیند ؛ در ماه رمضان کاری بکنیم که جا برای نزول ملائکه داشته باشیم . ۴ - سخنی از میرزا جواد ملکی تبریزیدر روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه (حرام) پی‌در پی، دشنام دادن و ظلم - کم باشد یا زیاد -، باعث باطل شدن روزه می‌شود، و روزه، فقط خودداری از خوردنی و آشامیدنی نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان و ... باید روزه بگیرند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. از جدال و آزار رساندن به نوکر خودداری کن و وقار روزه را داشته باش و وقتی روزه‌ای با زمانی که روزه نیستی باید با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «آسان‌تر ین چیزی که خداوند در روزه بر روزه‌دار واجب نموده، خودداری از خوردنی و آشامیدنی است.» فقها به صحت روزه بعضی از آن‌ها فتوا داده‌اند. جمع بین روایات بالا با روایتی که از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم وارد شده و سخن فقها در این است که بگوییم، منظور از صحت در احادیث فوق این است که« چنین روزه‌ای مورد قبول خداوند است» و منظور از صحت در کلام فقها این است که «چنین روزه‌ای قضای آن را ساقط می‌کند». خلاصه این که روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقرر فرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن از گناه می‌باشد، و روزه کامل‌تر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. هنگامی که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامی، به خاطر قبول روزه‌اش خودداری کند ، و الا مسئول بوده و به خاطر اینکه اعضای بدنش روزه نگرفته‌اند، مجازات می‌شود، و ساقط شدن قضای روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد. [۶]
ملکی تبریزی، میرزا جواد، ترجمه‌المراقبات ، ص ۲۱۰
۵ - ویژگی قائمینوَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده ؛ یعنی شب که نماز شب می‌خوانم، قیامم قیام قائمین باشد ، قائمین آن‌هایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می‌کنند باید نماز ، نمازی باشد که از روی عشق باشد ؛ چرا که خروس هم نماز شب می‌خواند، ولی عشق ندارد لذا شاعر گفته : ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز کان سوخته را جان شد و آواز نیامد [۷]
گلستان سعدی.
«قیام ما را قیام قائمین قرار بده»؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده ؛ برای نماز شب از خواب باید بپریم نه اینکه ساعت کوک کنیم تا بیدار شویم. بعد دیگری که از این قسمت از دعا برداشت می‌شود این است که ؛ در اینجا منظور از قیام شاید اقامه نماز و یا به عبارت دیگر هر نوع برخاستی که امر خیری در آن باشد، همانند (بیداری در سحرهای ماه رمضان برای سحری خوردن و یا دعا و مناجات نمودن، افطار نمودن روزه، کمک نمودن به مستمندان و...) که همه این‌ها نوعی قیام می‌باشد ، فقط مهم این است که هدف و قصد و نیت، رضای خداوند باشد یعنی اراده هر کاری را نمودیم فقط رضای خدا را در نظر بگیریم . ۶ - پرهیز از غفلتوَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن ؛ این هم دعای خوبی است، گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلاً فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می‌ریزد، یک مرتبه سکته می‌کند ، مرگ که خبر نمی‌کند و این‌ها غفلت است. امیر مؤمنان حضرت علی علیه‌السلام در نامه‌ای به یکی از صحابه خویش می‌نویسد : ”فتدارک مابقی من عمرک ولا تقل غدا بعد غد فانما هلک من کان قبلک با قامتهم علی الامانی و التسویف حتی اقامهم امرالله بغته و هم غافلون فنقلوا علی اعوادهم الی قبورهم المظلمه الضیقه و قد اسلمهم الا و لا دوا الاهرن” یعنی ”پس باقیمانده عمرت را دریاب و نگو فردا بعد از فردا (چنین خواهم نمود) همانا انسان‌های قبل از تو به خاطر آرزوها و به تأخیر انداختن‌ها هلاک شدند تا ناگهان امر خداوند (یعنی مرگشان) فرا رسید و آن‌ها غافل بودند، پس بر روی چوب‌هایشان (تابوت‌هایشان) به سوی قبرهای تاریک و تنگ خود منتقل شدند و فرزندان و خویشاوندانشان آن‌ها را تسلیم (گور) نمودند” پس در اینجا در می‌یابیم که اکثر انسان‌ها در خواب غفلت به سر می‌بردند، خوابی که انسان را از معبود و پروردگار خویش جدا می‌سازد، خوابی که چشمان انسان در آن باز است اما دل انسان واقعیت‌ها را نمی‌بیند. پس در این روز از خداوند می‌خواهیم که ما را از خواب غفلتی که انسان را به هلاکت و نابودی می‌کشاند بیدار نموده و نجات بخشد...” روزه‌ای است که روزه‌دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد ؛ چشمش را هم از معصیت می‌بندد ؛ سحر که روزه می‌گیرد نیت می‌کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی‌شنود ، زبانم غیبت نمی‌کند ، و ... این روزه خاص است. وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ خدایا در این ماه رمضان مرا ببخش ای خدایی که از گنه‌کاران می‌گذری ۷ - عناوین مرتبط•دعای روز دوم رمضان •دعای روز سوم رمضان •دعای روز چهارم رمضان •دعای روز پنجم رمضان •دعای روز ششم رمضان •دعای روز هفتم رمضان •دعای روز هشتم رمضان •دعای روز نهم رمضان •دعای روز دهم رمضان •دعای روز یازدهم رمضان •دعای روز دوازدهم رمضان •دعای روز سیزدهم رمضان •دعای روز چهاردهم رمضان •دعای روز پانزدهم رمضان •دعای روز شانزدهم رمضان •دعای روز هفدهم رمضان •دعای روز هیجدهم رمضان •دعای روز نوزدهم رمضان •دعای روز بیستم رمضان •دعای روز یست و یکم رمضان •دعای روز بیست و دوم رمضان •دعای روز بیست و سوم رمضان •دعای روز بیست و چهارم رمضان •دعای روز بیست و پنجم رمضان •دعای روز بیست و ششم رمضان •دعای روز بیست و هفتم رمضان •دعای روز بیست و هشتم رمضان •دعای روز بیست و نهم رمضان •دعای روز سی ام رمضان ۸ - پانویس
۹ - منبع• پایگاه اطلاع رسانی تبیان، برگرفته از «دعای روز اول ماه رمضان»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۰۲/۰۷. رده‌های این صفحه : ادعیه ماه رمضان | اعمال ماه رمضان
|